Khô cá cơm rim tỏi ớt, khô cá cơm chiên, v.v nghe có vẻ rất đơn giản, mộc mạc nhưng ngon chẳng kém sơn hào hải vị. Ngon bởi mùi hải sản không quá tanh nồng, ngon bởi chất bổ dưỡng mà người ta hay nói “hải sản sạch”, ngon bởi thịt cá dai mềm.

Cá cơm là loài cá sống chủ yếu ở nước mặn, ngoài ra vẫn có một số loài sống ở nước ngọt hay nước lợ; thuộc họ cá cơm. Loài này có tập tục sống theo đàn, thức ăn chính là thực vật phù du và có vòng đời khá ngắn. Kích thước cá không lớn, chỉ to dài bằng ngón tay út nếu không có đặc điểm sọc trắng trên thân và hơi tròn trịa thì nhiều người sẽ lầm tưởng là cá mai. Về công dụng, nổi bật nhất phải kể đến nguyên liệu làm nước mắm, cá cơm mà làm nước mắm vừa cung cấp chất đạm vừa đảm bảo ngon đến giọt cuối cùng. Ngoài ra, đây còn là nguyên liệu làm nên danh tiếng đặc sản khô cá cơm.

Khô cá cơm thực sự rất khác biệt, dễ tạo cảm giác nghiền. Khi vào mùa đánh bắt, mỗi gia đình đều chừa lại một mớ cá để làm khô. Cách làm cũng giống như nhiều loại khô khác: rửa sạch, lấy ruột, ướp muối và phơi khô. Vì cá cơm khá nhỏ nên có khi chỉ cần lấy tay ấn mạnh vào thành bụng là đã lấy được ruột, phơi trong một hai nắng đẹp là thành phẩm. Nếu người làm khéo tay thì khi con cá cơm khô rồi sẽ thấy một màu vàng óng ả, sờ vào cảm giác rất khô ráo, thấy rõ mắt cá màu trắng. Đây cũng là cách chọn cá cơm khô ngon.

Mua một ký cá cơm ai cũng thấy nhiều nhưng đến khi ăn thì lai thấy ít vì ăn rất đưa cơm. Từ quán ăn bình dân cho đến nhà hàng sang trọng hay các quán nhậu, đĩa cá cơm bao giờ cũng được lòng thực khách nhất. Bí quyết thì có đâu xa, chỉ cần nhớ làm mềm cá bằng cách ngâm nước chanh loãng hay nước lạnh trước khi chế biến. Nếu rim nước mắm tỏi ớt thì phải cho gia vị vào sau cùng, nếu chiên mỡ hành thì phải để cho dầu thật vàng đều, v.v. có mấy mẹo nhỏ này đảm bảo món nào cũng ngon hết sảy.

Khô cá cơm thơm thơm, dai dai, mềm mềm, béo béo quả thực làm người khác trót nghiện sau một lần thử. Mà chúng nào có cao sang cho cam, ngược lại vô cùng mộc mạc giản dị, thấm đượm chất quê.