Cá khô có biết bao nhiêu loại, bao nhiêu vị ngon nhưng độc lạ như mùi ngai ngái, giòn giòn, sần sật thì chỉ có khô cá đuối. Vị này mà kết hợp với chén rượu gạo là bộ đôi tủ của dân sành nhậu.

Cá đuối có rất nhiều loại: đuối bông, đuối sen, đuối én, v.v, phân bổ ở nhiều nơi thế giới. Tại Việt Nam, cá có nhiều ở vùng nước sâu như các tỉnh miền Trung và Cà Mau. Đây cũng là loài cá biển làm khô có hình dạng đặc trưng so với nhiều loài khác. Thân dẹt, phần bề ngang của đầu thân bụng bành ra to như chiếc quạt cùng phần đuôi khá dài. Nhờ hình thù này cộng thêm tập tính hay nằm dưới lớp cát đáy biển, màu da cá xanh biếc mà tài ngụy trang của chúng được xếp hạng cao thủ. Vì trọng lượng khá lớn trung bình khoảng 1 ký, thân nhiều thịt sụn nên cá đuối được dùng để chế biến rất nhiều món ngon, trong đó có đặc sản khô cá đuối vị ngái ngái giòn giòn.

Cách làm khô cá đuối ngon

Bắt được con cá đuối, ngoài phần nấu lẩu, chiên nước mắm, nướng sả nghệ, v.v  dùng ngay trong ngày người ta chắc chắn phải chừa lấy phần thịt làm khô. Đặc sản khô cá đuối cũng như nhiều loại khô khác phải được làm sạch, tác xương lấy ra phần phi lê thịt trắng phau để tẩm ướp rồi mới phơi khô. Phần thân cá quá to nên thịt sẽ được xẻ nhỏ thành những miếng bằng bàn tay, khứa nhỏ tạo hình dáng những chiếc quạt nan. Còn ở khâu tẩm ướp ngoài ít muối ra thì nước mắm, đường, ớt và sả nhuyễn đều là những gia vị không thể thiếu. Có hỗn hợp này, thịt khô sẽ đậm đà hương vị hơn. Cuối cùng đem phơi nắng, chịu khó lật mặt và phơi trong hai ba nắng đẹp là cá tự se lại, lúc này chỉ cần bảo quản cẩn thận là được. Lưu ý: khô cá đuối thành phẩm phải không quá khô, không quá ẩm; sờ thấy phần thịt cá se chắc mới ngon.

Các cách chế biến khô cá đuối

Khô được nướng trên than hông, được chiên với mỡ lợn hay làm gỏi xoài đều đúng tủ. Nhưng trước khi chế biến phải nhớ ngâm qua với ít nước để cá mềm ra, có thể chỉ nhúng qua cũng được. Nếu nướng, chú ý màu sắc và da cá, thấy màu chuyển sang vàng ươm và da phồng rộp thì lấy xuống dùng búa đập nhẹ như đập khô mực, xe nhỏ rồi thưởng thức cùng mắm me. Nếu chiên thì nên dùng mỡ lợn, để mỡ vàng đều chiên qua là được. Còn làm gỏi thì chọn nước mắm ngon để chế biến nước mắm chua ngọt rồi trộn đều cùng khô, xoài thái nhỏ. Mấy món này mà chiêu đãi khách, hoặc dùng trong những ngày mưa gió đảm bảo luôn có cảm giác thèm thuồng. Đặc biệt, thịt có chứa nhiều sụn gân nên khi thưởng thức những món này cảm giác giòn sật pha chút mùi ngai ngái của khô còn rất kích thích.

Cách bảo quản khô cá đuối

Khô phơi nắng xong là có thể dùng ngay, nhưng tốt nhất vẫn nên bỏ vào bọc sạch kín cất ở nơi khô ráo mát mẻ tránh ẩm mốc. Trường hợp buôn bán, khô phải được hút chân không mới đảm bảo chất lượng. Khi mua khô về, mọi người để trong ngăn mát tủ lạnh hay tủ đông đều được. Mỗi lần sử dụng bỏ khô ra và gói bịch kín lại để cho lần sâu. Thời gian sử dụng của các loại khô khá lâu, quan trọng là điều kiện bảo quản như thế nào thôi.

Ngày trước, mọi người hay nói nghèo mới ăn khô nhưng nay dù nghèo hay giàu cũng đều ăn khô. Bởi khô giờ đây đã trở thành đặc sản, món ngon độc đáo không thể thiếu trong mỗi gia đình. Thế nên, dù bắt được cá đuối vẫn phải để dành một phần làm khô là vì lẽ đó.